اگرچه رزین اپوکسی به دلیل خواص منحصر به فرد خود در کاربری‌های متنوعی (کامپوزیت‌ها، چسب‌ها، عایق‌ها، رنگ و پوشش و کفپوش رزینی) مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما حین کار با آن نکاتی وجود دارد که در همه‌ی این کاربری‌های مختلف مشترک است و باید رعایت شود. در این مقاله به مرور این نکات می‌پردازیم.
ده نکته‌ی طلایی کار با رزین اپوکسی:
1- رزین اپوکسی برای سخت شدن به عامل پخت یا هاردنر نیاز دارد.
از عامل پخت معمولاً به عنوان هاردنر اپوکسی یاد می‌شود. نسبت اضافه کردن هاردنر به رزین براساس گروه‌های عاملی آن‌ها تعیین می‌شود. در صورتی که مقدار هاردنر اضافه شده به رزین اپوکسی کمتر یا بیشتر از مقدار مورد نیاز باشد، مشکلاتی پیش می‌آید. از جمله‌ی این مشکلات می‌توان به عدم پخت کامل و چسبناک ماندن رزین اپوکسی، باقیماندن هاردنر اضافی بر سطح، طولانی/ سریع شدن زمان پخت و نرسیدن به خواص نهایی مورد نیاز از رزین اپوکسی اشاره کرد.
اطلاعات دقیق نسبت اختلاط رزین و هاردنر در برگه اطلاعات فنی و برچسب هر محصول درج شده است.
دانلود برگه اطلاعات فنی محصولات بساپلیمر
2- برای پخت کامل رزین اپوکسی نیاز به اختلاط مناسب رزین و هاردنر است.
علاوه بر رعایت نسبت اختلاط رزین و هاردنر، اطمینان از اختلاط کامل آن‌ها و ایجاد مخلوطی کاملاً یکدست اهمیت زیادی دارد. به این منظور رعایت زمان اختلاط و استفاده از ابزار مناسب پیشنهاد می‌شود. به عنوان مثال برای نصب
کفپوش‌های اپوکسی از دریل میکسرها یا همزن‌های دریلی استفاده می‌شود. چنانچه اختلاط به طور کامل انجام نشود مشکلاتی در محصول نهایی بروز می‌کند. از جمله برخی نواحی به طور کامل پخت نمی‌شوند و به صورت چسبناک بر سطح باقی می‌مانند.
3- نکته‌ی مهم دیگر رعایت دمای پخت رزین اپوکسی است.
رزین‌های اپوکسی در حالت‌های مایع و جامد وجود دارند. در این میان رزین اپوکسی مایع متداول‌تر بوده و در کاربری‌های عمومی‌تر مصرف می‌شود. اما بسته به نوع هاردنر مصرفی دمای مورد نیاز برای انجام واکنش پخت متفاوت است. سرعت واکنش پخت رزین اپوکسی وابسته به دما بوده و به صورت میانگین به ازای هر 10 درجه سانتی گراد افزایش دما سرعت پخت دو برابر می‌شود. حال چنانچه دمای واکنش از حداقل دمای مورد نیاز برای پخت رزین اپوکسی کمتر باشد، واکنش اتفاق نخواهد افتاد. به عنوان مثال نصب کفپوش اپوکسی در دماهای کمتر از 10 درجه سانتی گراد به هیچ وجه پیشنهاد نمی‌شود.
4-واکنش رزین اپوکسی با هاردنر تابع دما است و در زمان مشخصی انجام می‌شود.
بنابراین باید توجه داشت که زمان کار با مواد پس از اختلاط دو جزء محدود است. به این زمان زمان کاربری گفته می‌شود و براساس نوع محصول مقدار آن متفاوت است. نکته‌ی مهم دانستن زمان کاربری محصول اپوکسی و عدم کار با مواد پس از پایان این زمان است. به عنوان مثال در زمان نصب کفپوش اپوکسی پس از اختلاط رزین و هاردنر برای اجرای مواد بر سطح و تراز نمودن آن زمانی کمتر از یک ساعت (زمان دقیق را فروشنده‌ی محصول در برگه اطلاعات فنی آن اعلام می‌کند) در اختیار دارید.
بیشتر بخوانید: تغییر رنگ کفپوش اپوکسی| زمان کاربری
5- سرعت رسیدن به خواص نهایی رزین اپوکسی به دمایی که در آن واکنش پخت انجام شده وابسته است.
اگرچه پخت اولیه رزین اپوکسی در همان ساعت‌های ابتدایی پس از اختلاط با هاردنر (وابسته به نوع محصول) صورت می‌گیرد، اما به طور میانگین حدود 7 روز در دمای 25 درجه سانتی گراد زمان نیاز است تا محصول به خواص نهایی خود برسد. نکته قابل توجه آن‌که سرعت رسیدن به خواص نهایی رزین اپوکسی به دمایی که در آن واکنش انجام می‌شود وابسته است. یعنی در دماهای بالاتر سرعت واکنش پخت بیشتر شده و رزین اپوکسی می‌تواند در کمتر از 7 روز نیز به استحکام نهایی خود دست یابد.
6- رزین اپوکسی آب بند و نفوذ ناپذیر است.
یکی از ویژگی‌های اصلی رزین اپوکسی پس از تکمیل واکنش پخت، جذب آب کم و امکان ایجاد سطوح آب بند با استفاده از محصولات اپوکسی( پوشش‌های محافظتی، پوشش کف، کفپوش اپوکسی و ...) است. آنچه کمتر مورد اشاره قرار می‌گیرد حساسیت رزین و هاردنر اپوکسی قبل از انجام واکنش پخت به رطوبت و آب است. به عبارتی چنانچه به نحوی آب به مخلوط رزین و هاردنر اضافه شود (رطوبت نسبی هوا بالا باشد، بتنی که بر آن کفپوش اپوکسی نصب می شود مرطوب باشد و ...) خواص نهایی آن تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به عنوان مثال چسبندگی بین لایه‌ای در کفپوش اپوکسی کاهش می‌یابد یا سطح نهایی کفپوش اپوکسی دچار آمین بلاش می‌شود. البته توجه داشته باشید که این مسئله در مورد رزین اپوکسی پایه حلال صدق می‌کند و چنین مشکلی برای رزین اپوکسی پایه آب وجود ندارد.
7-برای اعمال محصولات بر پایه رزین اپوکسی بسته به نوع آن محصول به ابزارهایی نیاز است.
بسیاری از این ابزارها مصرفی بوده و به عبارتی پس از استفاده دور انداخته می‌شوند. اما در مورد ابزارهایی مانند لیسه، همزن و ... پس از کار با رزین اپوکسی نیاز است که شستشو شوند، چراکه به دلیل آغشته شدن به مخلوط رزین و هاردنر در صورت عدم نظافت مواد بر سطح آن‌ها خشک شده و دیگر قابل استفاده نخواهند بود. نکته‌ی مهم در زمان شستشوی ابزار استفاده از حلال‌های مناسب رزین اپوکسی است. تینرهای اپوکسی به صورت تجاری موجود بوده و می‌توانید آن‌ها را از ابزار فروشی‌ها و رنگ فروشی‌ها تهیه نمایید. رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی هنگام شستشوی ابزار با حلال و تینر اپوکسی همانند کار به هر ماده‌ی شیمیایی دیگر همیت دارد.
8- رزین اپوکسی، هاردنر آن و تینرهای شستشو، همگی مواد شیمیایی هستند
بنابراین رعایت نکات ایمنی براساس میزان خطرات هرکدام اهمیت زیادی دارد. روش کار با محصولات و کمک های اولیه ی هر کدام در صورت وقوع حادثه ی احتمالی در برگه اطلاعات ایمنی محصولات درج شده است. از موارد عمومی این نکات می توان به استفاده از لباس کار پوشیده ( تا مچ دست ها و پا)، ماسک ( بسته به نوع محصول) و دستکش کار اشاره نمود. روش کار به نوعی باید باشد که مواد با پوست تماس پیدا نکنند. در صورت تماس نیز به سرعت توسط تنظیف از پوست پاک شده و با آب و صابون به طور کامل شستشو شود.
9- عدم استعمال سیگار و یا روشن کردن شعله در محلی که مواد نگهداری می شوند و یا در زمان کاربری آن ها
رزین اپوکسی و تینز آن بسیار آتشگیر بوده و با وقوع حتی جرقه نیز احتمال شعله وری آن وجود دارد. در واقع حتی تجهیزات مورد استفاده مانند دریل میکسرها نیز باید از نظر جرقه زدن بررسی شوند تا از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری شود.
رزین اپوکسی به دلیل خواص منحصر به فردی همچون سختی و استحکام بالا، چسبندگی عالی به انواع سطوح و ایجاد سطح نفوذ ناپذیر و آب بند در کاربری‌های بسیار متنوعی مورد استفاده قرار می‌گرد. رعایت نکات فنی و ایمنی که پیش از این به آن‌ها اشاره شد، در دستیابی به خواص مذکور بسیار اهمیت دارد. فراموش نکنید که ایمنی کارکنان و کارفرما همیشه در اولویت بوده و کوچکترین سهل انگاری می‌تواند منجر به خسارات بسیار بزرگی شود.
همچنین بخوانید :
نصب و اجرای کفپوش اپوکسی
راهنمای خرید کفپوش